Voor ouderen

Toetsingskader Meetlat van ouderen

Wat vinden ouderen belangrijk als het gaat over wonen, welzijn en zorg? Wat zijn nou echt waardevolle verbeteringen in de ouderenzorg? Niemand kan deze vragen beter beantwoorden dan oudere mensen zelf. Daarom stelden ouderen van BeterOud aandachtspunten op en testten ze verbeterprojecten.  

Zo ontwikkelden zij een toetsingskader 'meetlat van ouderen'. Daarin staat wat voor ouderen belangrijk is in: 

• de levensfase waarin zij zich voorbereiden op de toekomst;  
• de levensfase waarin zij zo zelfstandig mogelijk wonen; 
• de levensfase waarin de zorg haar intrede doet met opname(s) in het ziekenhuis.  

Klik op bovenstaande fases om de aandachtspunten en een korte toelichting te lezen. 

Wil je meer weten over het toetsingskader? Bekijk het volledige toetsingskader + voorbeeldprojecten. 

Aan de slag

Wil je - als actieve oudere - zorg, welzijn en wonen voor ouderen verbeteren op lokaal, regionaal en landelijk niveau? Bijvoorbeeld door ouderen in jouw woonplaats mee te laten denken? En invloed uit te oefenen op (wetenschappelijk) onderzoek of in gesprek te gaan met jouw zorgverzekeraar? Klik hier voor tips, handleidingen en handvatten! Deze tips zijn ook bruikbaar voor organisaties die ouderen willen betrekken bij het ontwikkelen van beleid en projecten.  

Samen met ouderen aan de slag

Wil je als zorgprofessional samenwerken met oudere mensen? Bekijk dan de pagina 9 tips: samen met ouderen aan de slag.

Nadenken over toekomstige zorg en ondersteuning

Denk je wel eens na over de situatie dat je gezondheid minder wordt? En aan welke zorg en ondersteuning je dan behoefte hebt? Wat kun je bespreken? Welke keuzemogelijkheden heb je, waar kan je allemaal aan denken? Belangrijk is dit niet te beperken tot medische zorg, maar ook na te denken over zaken als wonen, wie voor je zorgt als jij dat niet meer kan, wie namens jou beslissingen mag nemen, maar ook praktische zaken als (levens)testament en wie er voor je huisdier kan zorgen.

De huisarts voert zogenaamde Proactieve Zorgplanningsgesprekken met oudere patiënten. Het gaat om duidelijk te maken welke behandeldoelen en behandelwensen je hebt als je dat op een dag zelf niet meer kan aangeven. Bijvoorbeeld door een ongeluk of ziekte, zoals destijds met corona.

Als je ernstig ziek en kwetsbaar bent en het levenseinde komt dichterbij, wil je dan dat men onder alle omstandigheden alles uit de kast haalt met bijvoorbeeld het risico dat je als kasplantje eindigt op een intensive care (IC)? Of zet je vooral in op kwaliteit van leven, ook als dat mogelijk betekent dat het leven wat minder lang duurt? Datzijn belangrijke overwegingen, met mogelijk grote gevolgen. Door je wensen duidelijk te maken, help je ook je naasten én de mensen in de zorg. Iedereen weet dan beter hoe ze mogen handelen zodra het aan de orde is. En daarbij hoort ook een behandelverbod.

Over je wensen rond medische behandeling, euthanasie of zorg moet je spreken met je dokter. Die kan je meer vertellen over jouw wensen en de mogelijkheden. Zijn je wensen voor je dokter en jou duidelijk en passend? Dan legt je dokter je wensen vast in je medisch dossier.

Een levenstestament stel je op met de notaris. In dit document leg je vast wie je financiële en persoonlijke zaken regelt als je dit zelf niet meer kunt. Denk bijvoorbeeld aan je financiën, het beheer van je huis en je (digitale)post.

Een voorbeeld van een wensenboekje om zaken vast te leggen is te downloaden op deze pagina.

• Keuzehulp: Verken uw wensen voor zorg en behandeling (keuzehulp) | Thuisarts
• Is alles besproken? (Vragenlijst NUZO)
• Easycare: Wat te doen als ik ouder word? Netwerk 100 | Als ik ouder word
• Film 'De Dappere Patiënt' - Elaa

Zorg en ondersteuning  in de laatste levensfase

Kwaliteit van leven in de laatste levensfase, hoe lang die fase ook duurt, is de essentie van palliatieve zorg en ondersteuning. Daarbij gaat het niet alleen over medische zorg, maar vooral ook over ondersteuning bij de sociale gevolgen van ongeneeslijk ziek zijn of kwetsbaarheid. Het gaat over het onderhouden van sociale relaties, over goed wonen, het voorkomen van overbelasting van mantelzorgers en over het versterken van het sociale netwerk als dat niet zo groot is.

Het is goed om erover na te denken, om van gedachten te wisselen met naasten en om je ook praktisch op die fase in je leven voor te bereiden

Palliatieve zorg is niet alleen zorg voor mensen die niet meer beter worden, maar ook voor ouderen die door afnemende gezondheid behoefte hebben aan zorg en ondersteuning. Het gaat dan om zowel lichamelijke zorg door de arts of de thuiszorg, maar ook over (psycho)sociale ondersteuning, zingeving en levensvragen.

Palliatieve zorg (infographic) - Palliaweb

Lees meer

• www.ikwilmetjepraten.nu
• www.weetwatuwilt.nl 
• https://overpalliatievezorg.nl

Zingeving en levensvragen

Zingeving gaat over wat je leven zin geeft. Het gaat over de betekenis die we aan gebeurtenissen geven. Wat je leven echt de moeite waard maakt. Er zijn verschillende soorten zingeving. Alledaagse zingeving kan gaan om het vieren van een verjaardag, een kopje koffie bij de buurvrouw. Expliciete zingeving gaat over levensvragen, zoals: ‘Wat maakt het leven de moeite waard om geleefd te worden?’ Het gaat ook om het idee dat je het gevoel hebt nog te kunnen bijdragen aan de maatschappij.  

Levensvragen komen meestal op als je leven niet meer vanzelfsprekend is. Dit gebeurt soms zomaar en vaker door een bijzondere of belastende gebeurtenis – geboorte of dood, ziekte of beperking, verlies of trauma. Levensvragen kunnen alledaagse vragen zijn: wat maakt voor jou de dag de moeite waard, waar doe je het voor? En het zijn ook grote vragen naar de zin en de bedoeling van het leven. Op deze vragen heb je niet altijd meteen een antwoord. Daarom worden ze ook wel ‘trage vragen‘ genoemd.

Het zijn vragen waar je tijd voor moet nemen om over na te denken, die reflectie vergen. Soms liggen levensvragen verborgen onder gevoelens van boosheid, angst en verdriet. Of ze liggen verscholen onder lichamelijke en/of psychische klachten. Levensvragen stellen en beantwoorden, helpt je om je leven te waarderen en betekenis te geven.

Wil je eens praten met iemand die er speciaal voor opgeleid is om je daarbij steun en hulp te geven? Dan kan je terecht bij een geestelijk verzorger. Zij zijn er voor iedereen, of je nu gelovig bent of niet. Denk bijvoorbeeld aan een pastoor, predikant, priester, imam, pandit, rabbijn, algemeen geestelijk verzorger of humanistisch raadsman. Iedereen boven de 50, maar ook mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten, kunnen gratis terecht voor een aantal gesprekken. Geestelijk verzorgers vind je via een regionaal Centrum voor Levensvragen of op www.geestelijkeverzorging.nl.