10 Tips: voorkom eenzaamheid bij ouderen

Veel ouderen zijn eenzaam. Niet alleen ouderen die zelfstandig thuis wonen, maar ook bewoners in verzorgingshuizen en/of verpleeghuizen. Cliëntenbelang Amsterdam is in gesprek gegaan met ouderen om te vragen naar hun ervaringen en wensen. Samen hebben ze 10 tips en een leidraad gemaakt.

Lees hieronder de 10 tips die Cliëntenbelang Amsterdam samen met ouderen heeft opgesteld. De leidraad vind je bij de downloads.

1. Begin het gesprek vanuit de oudere zelf

Blijf dicht bij de wereld zoals de oudere deze ervaart. Gebruik geen standaard vragenlijsten en scorelijsten. Die sluiten niet aan bij wat bij ouderen leeft.

Gebruik in plaats daarvan narratieve gesprekstechnieken. Bij narratieve gesprekstechnieken nodig je de ander uit ervaringen te delen via een verhaal. Dat raakt mensen meer dan veel activiteiten aanbieden. Want te veel activiteiten aanbieden kan ouderen juist het gevoel geven dat er (te) veel van hen verwacht wordt.

2. Zoek samen naar de oorzaken van de eenzaamheid

Neem hiervoor veel tijd. De behoeften van ouderen zijn namelijk vaak erg ingewikkeld, ook voor de ouderen zelf. Pas als de oorzaken van de eenzaamheid goed in beeld zijn, bedenk je samen wat eraan te doen is.

Sluit aan op onderwerpen die de oudere belangrijk vindt op het gebied van welzijn, wonen, participatie, leefomstandigheden, psychische problemen en eenzaamheid. Bespreek samen de verwachtingen en zet kleine stapjes. Sluit hierbij aan bij het tempo van de oudere. Kijk geregeld hoe het gaat en pas aan wanneer dat nodig is.

3. Laat de persoon zelf diens kracht en zelfregie (her)ontdekken

Laat mensen hun eigen kracht opnieuw ontdekken. En geef hun de ruimte om zelf keuzes over hun leven te kunnen en blijven maken. Maar verplicht ze er niet toe. Stel geen open vragen zoals: ‘Wat zou u willen?’ Hoe goed bedoeld ook, mensen weten het soms zelf niet goed en krijgen het gevoel dat ze iets niet kunnen.

4. Begin met kleine stappen

Nodig iemand bijvoorbeeld uit voor een kopje koffie of biedt praktische ondersteuning. De gevraagde hulp moet op het juiste moment en op de juiste plaats (dichtbij) beschikbaar zijn.

5. Neem mensen mee

Zowel letterlijk als figuurlijk. Laat een ervaringsdeskundige met levenservaring contact leggen met de eenzame oudere. Zo kan iemand die zich kan inleven, praten over situaties die voor beiden herkenbaar zijn.

6. Blijf activiteiten aanbieden

Het helpt niet zoveel om mensen maar af en toe iets aan te bieden. Dit kan juist het gevoel van eenzaamheid versterken. Continuïteit van activiteiten is belangrijk. Zo kunnen mensen ook ergens naartoe leven.

7. Zorg voor een vast contactpersoon

Dit is vooral belangrijk als mensen zich emotioneel eenzaam voelen. Maar geef de ruimte om afstand te houden als iemand dat wil. Iemand kan meer individualistisch ingesteld zijn of gewend geraakt zijn aan de eenzaamheid.

8. Help mensen om zo nodig hun verwachtingen bij te stellen

Niet alle eenzaamheid is op te lossen. Bekijk wat haalbaar is en leer mensen met gevoelens van eenzaamheid om te gaan, zonder dat ze last krijgen van depressie of gezondheidsklachten.

9. Ga jaarlijks op huisbezoek

Vroege opsporing van eenzaamheid is alleen zinvol als er jaarlijks een huisbezoek plaats vindt. Steek het gesprek breed in, informeer hoe het gaat.

10. Neem mensen serieus

Tot slot: neem mensen serieus. Behandel ze niet alsof ze niet in staat zijn voor zichzelf op te komen of niet willen. Heus, het gebeurt nog!

Meer informatie

Downloads