Senioren te actief om achter de geraniums te zitten

De meeste senioren leiden een zeer actief leven. Ze wonen nog gewoon zelfstandig thuis, koken hun eigen maaltijd, rijden auto, passen op hun kleinkinderen en doen (vrijwilligers)werk. Terugblikkend op hun leven voelen ze zich wijzer, rijker, milder, relaxter, zekerder, meer zichzelf en vooral erg dankbaar over wat het leven hun gebracht heeft. Dit blijkt uit het zingevingsonderzoek van KBO-PCOB, waaraan 1.550 senioren meededen. Het beeld dat de meeste ouderen zorgbehoevend, kwetsbaar en eenzaam zijn moet dan ook hoognodig bijgesteld worden.

Senioren hebben het druk en komen tijd te kort. Acht op de tien senioren zijn buitenshuis actief. Zo doet 66% vrijwilligerswerk. Het meest binnen de seniorenvereniging, gevolgd door de kerk, een buurtvereniging, een sportclub en in de politiek. De helft van de vrijwilligers is actief in bijvoorbeeld de zorg voor anderen, in een museum, inloophuis, cliëntenraad of bibliotheek.

Daarbovenop is ruim twee op de tien senioren oppasgrootouder, verleent 15% mantelzorg, heeft 7% betaald werk en doet nog eens 7% iets anders, bijvoorbeeld helpen bij een volkstuin, jeu de boules en het organiseren van activiteiten voor ouderen. Normaal doen de senioren gemiddeld 9,4 uur per week vrijwilligerswerk, maar in de coronacrisis is dit met  gemiddeld 5,2 uur  teruggelopen tot 4,2  uur per week. 

Wijzer, rijker en relaxter

Senioren zijn tevreden en  geven zichzelf gemiddeld een 7,5  voor hun leven op dit moment. Terugkijkend op hun 35ste  levensjaar geven ze dat gemiddeld een 8. Wat zien senioren als de winst van het ouder worden? Uit het onderzoek blijkt  dat ze zich  wijzer (47%) en milder (40%) voelen. Dat ze het financieel beter hebben (39%), relaxter zijn (39%) en meer ´zichzelf´ (38%), zekerder van zichzelf zijn (35%) en tevredener (32%) dan toen ze 35 jaar waren. Slechts 7% zegt dat er geen positieve verschillen zijn. De keerzijde van de medaille zijn de toenemende lichamelijke problemen (39%) en kwetsbaarheid (28%). Senioren maken zich meer  zorgen (21%), ze zijn eenzamer (15%), vergeetachtiger en minder alert (14%). Opvallend is dat bijna drie op de tien geen negatieve verschillen ervaren met toen ze 35 jaar oud waren. Bekijk de afbeelding in Downloads.

Van betekenis zijn

Ruim de helft van alle senioren voelt zich vaak of meestal van betekenis. Ze geven aan het meest van betekenis te zijn voor hun kinderen, gevolgd door hun partner, hun kleinkinderen, de organisaties en collega´s waarvoor ze (vrijwilligers)werk doen en tot slot voor hun vrienden en overige familie. Slechts een kleine groep ( 6%) voelt zich nooit van betekenis. Deze senioren geven daarvoor redenen als ‘niemand heeft mij nodig’, ‘ik heb niemand meer’ en ‘het wordt er allemaal niet leuker op’. Leeftijd, kinderen en de relatie spelen een rol. Jongere senioren voelen zich meer van betekenis dan oudere senioren. Senioren met een relatie voelen zich meer van betekenis dan alleenstaanden en senioren met kinderen voelen zich meer van betekenis dan senioren zonder kinderen.

Dankbaarheid 

Bij acht op de tien senioren overheerst een gevoel van dankbaarheid als ze terugblikken op hun leven.  Ze zijn het dankbaarst voor hun gezondheid en voor hun familie, zoals partner, (klein-) kinderen en vrienden. Maar ook voor dingen als hun opvoeding, de liefde die ze gekregen hebben, alle kansen en mogelijkheden, het geloof en het goede leven. Ruim de helft zegt dat ze niets in het leven anders zouden hebben gedaan, ze zijn tevreden zoals het is gegaan. Een kwart had een andere opleiding of studie gekozen wanneer ze het konden overdoen en bijna 20% had graag meer willen genieten van hun kinderen. Slechts 5% kijkt terug op zijn leven met een gevoel van spijt, waarbij het dan vooral gaat om een foute relatie of te impulsieve daden.

Maakt geld gelukkig? 

Geld en spullen dragen bij aan een gelukkiger leven vindt 70% van de senioren. De belangrijkste reden is dat geldgebrek zorgen brengt en dat geld je meer vrijheid en levensruimte geeft.‘ Van geldproblemen wordt niemand gelukkig.  Je hoeft niet rijk te zijn, maar genoeg inkomen om zonder zorgen te kunnen leven, maakt mijn leven prettiger’ zegt de 81-jarige Gerrit .’ En Ans (73): ‘Wij hadden altijd armoede thuis. Er kon niks en dat heeft veel indruk op mij gemaakt. Ik houd van een beetje comfort en ik geniet van de vrijheid wanneer ik in mijn autootje rondrijd. Ik zeg altijd maar dat je niet hoeft te zwemmen in het geld, maar pootjebaden is wel lekker.’

^{Het bovenstaande artikel is gebaseerd op een artikel uit het Magazine van KBO-PCOB.}

Onderzoek

In totaal hebben 1.550 Nederlandse senioren meegedaan aan dit onderzoek. Er is  gebruikgemaakt van het representatieve online KBO-PCOB panel en lezers van het Magazine van KBO-PCOB. De gemiddelde leeftijd is 74 jaar.

KBO-PCOB 

Met een kwart miljoen leden is KBO-PCOB de grootste seniorenorganisatie van Nederland met een sterk netwerk van lokale afdelingen. Met senioren die betrokken en van betekenis zijn voor elkaar en voor de samenleving.

^{Illustratie van Studio Room en afbeelding van Shutterstock}