Zingeving in de palliatieve zorg

Zingeving of spirituele zorg is belangrijk op welke manier mensen met ziekte of kwetsbaarheid omgaan. Maar ook hoe zij rust in zichzelf ervaren en op welke manier zij bepalen wat van waarde is in hun leven. Aandacht hiervoor is belangrijk. Dit helpt bij goede en passende zorg voor patiënten en mensen die dichtbij hen staan. 

De palliatieve fase is de fase waarin een persoon niet meer te genezen is. In de palliatieve zorg zijn er veel vragen over zingeving. Zorgverleners herkennen dit niet altijd of hebben geen tijd voor de juiste begeleiding. Dat komt omdat de aandacht vaak naar lichamelijke klachten uitgaat. Daarom kan het helpen om samen te werken met geestelijk verzorgers.   

ABC-model  

Het ABC-model geeft uitleg wat je kan doen om mensen goede zorg te geven. Het ABC-model staat voor Aandacht, Begeleiding en Crisisinterventie.   

• Aandacht: Alle zorgverleners kunnen aandacht geven vanuit een open en luisterende houding.  
• Begeleiding: Sommige zorgverleners kunnen ook meer begeleiding geven. Hierbij geeft de patiënt aan of die dit wel of niet fijn vindt.  
• Crisisinterventie: Het is ook mogelijk dat de patiënt moeite heeft met bepaalde vragen en er weinig tijd over is. Dan is er een crisisinterventie. Op dat moment kan de zorgprofessional de patiënt doorsturen naar een geestelijk verzorger.  

Geestelijk verzorger niet alleen voor religieuze mensen   

Het is een misverstand dat een geestelijk verzorger altijd bij een bepaald geloof hoort. Geestelijk verzorgers kunnen boeddhistisch, christelijk, humanistisch en islamitisch zijn. Maar er zijn ook andere geestelijk verzorgers. Het is belangrijk dat ze zijn ingeschreven in het beroepsregister (VGVZ - Vereniging van Geestelijk VerZorgers). Geestelijk verzorgers hebben dan een kwaliteitskeurmerk, waardoor ze officieel goede kwaliteit bieden.  

Onderscheid psycholoog en geestelijk verzorger   

Er is natuurlijk overlap met het werk van een psycholoog en een geestelijk verzorger. Een psycholoog let op gedrag en op gevoelens die mensen tijdelijk hebben. Dit doen ze als er psychisch iets aan de hand is. Een geestelijk verzorger is een persoon waarmee je praat als er in het leven van iemand iets heftigs gebeurt. Ook helpt een geestelijk verzorger als er vragen over zingeving zijn.   

Rouwen hoort bijvoorbeeld bij de mens. Je bent dan niet psychisch ziek. De geestelijk verzorger helpt bij levensvragen, bijvoorbeeld bij waarom-vragen. Met deze vragen kunnen mensen moeite hebben. Een voorbeeld van een waarom-vraag is: ‘Waarom overkomt mij dit nu?’  

Vergoeding geestelijk verzorger thuiswonende ouderen en palliatieve patiënten   

Sinds 1 januari 2019 is het mogelijk om geestelijke verzorging thuis in te zetten. Hiervoor zijn afspraken over subsidie gemaakt. Op de pagina ‘Geestelijk verzorger voor thuiswonende ouderen’ vind je meer informatie over deze subsidieregeling. De regeling is er voor:  

• mensen van 50 jaar en ouder  
• palliatieve patiënten (inclusief naasten)  
• kinderen in de palliatieve fase en hun naasten  

De netwerken palliatieve zorg hebben de middelen gekregen. Zij kunnen dit bijvoorbeeld besteden aan:  

• geestelijk verzorgers die advies geven aan ouderen en patiënten die thuis wonen;  
• het bijwonen van een overleg met mensen uit verschillende functies, zoals mensen die palliatieve zorg thuis bieden (PaTz);  
• bijscholing van professionals en vrijwilligers;  

Aandacht voor levensvragen en spiritualiteit  

Veel professionals komen mensen tegen met levensvragen. Bijvoorbeeld huisartsen, wijkverpleegkundigen, wijkteams, PaTz-groepen en specialisten ouderenzorg. Er moet voor de verschillende professionals ruimte zijn om aandacht te geven aan deze levensvragen.   

Aandacht voor de spirituele kant is ook belangrijk. Het is net zo belangrijk als aandacht voor de sociale, psychische en lichamelijke kant. Het staat namelijk niet los van elkaar: de mens is één geheel. Het is mogelijk om deze aandacht nu te geven, dus maak er gebruik van.  

Meer informatie   

• Agora geeft meer uitleg over de subsidieregeling. Bekijk de factsheets over ‘subsidieregeling geestelijke verzorging thuiswonende ouderen’. Hierin staan de voorwaarden en hoe hoog de tarieven ongeveer moeten zijn.  
• Voor vragen kun je contact opnemen met Marij Duijsters, senior adviseur ouderenzorg/palliatieve zorg, Elaa/PaTz. Contactgegevens: m.duijsters@elaa.nl / 06-43562349