Onvergetelijk Houten: zó won deze gemeente de BNG Bank Lang Leve Kunstprijs

Houten mag zich de meest Age Friendly Cultural City noemen. ‘Onvergetelijk Houten’ is het beste en meest duurzame initiatief op het gebied van ouderen en cultuurparticipatie. De gemeente won er dan ook de BNG Bank Lang Leve Kunstprijs mee.

Bea Nederhoff en Jessica Dijkman ontvingen de prijs uit handen van juryvoorzitter Hedy d’Ancona. Nederhoff is projectleider en cultuurmakelaar bij cultuurhuis Aan de Slinger. Dijkman is betrokken als beleidsadviseur Cultuur van de gemeente. ‘In onze cultuurvisie van 2017 hebben we de inzet van cultuur in het sociaal domein opgenomen,’ vertelt Dijkman. Dat was het zaadje waarmee het bij de gemeente is begonnen.’

Subsidieprogramma

Age Friendly Cultural Cities is het subsidieprogramma van het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP) dat gemeenten aanmoedigt om het kunst- en cultuuraanbod van, voor en door ouderen te verbeteren. ‘Wij hebben Onvergetelijk Houten ontwikkeld en de partijen bij elkaar gebracht,’ vertelt Nederhoff. We zijn gaan praten met de gemeente, met welzijnsorganisatie Van Houten en Co en met Gouden Dans, een ouderenproject waar we al prettig mee samenwerkten. Nu wilden we ook andere disciplines betrekken, zoals fotografie, beeldende kunst en een koor, ook om het voor meer mensen interessant te maken.’

‘Ik was meteen geïnteresseerd,’ zegt Dijkman. ‘Vooral omdat we cultuur in het sociaal domein al in ons beleid hadden staan. Ik heb mijn collega van welzijnswerk erbij gehaald en we besloten tot een cofinanciering van 50.000 euro. Het was een kans om ervaring op te doen met cultuur in het sociaal domein en het is een startpunt voor méér. Doordat we al eerder samengewerkt hadden, was er vertrouwen. Het doel was om het cultuuraanbod voor ouderen op de kaart te zetten, op een serieus niveau.’

Mix

‘We wilden zowel vitale als minder vitale ouderen bereiken,’ vertelt Nederhoff. ‘Dat is redelijk gelukt. Zo’n honderd mensen hebben meegedaan. Van Houten en Co deed de werving. Zij hebben contact met ouderen. Hun vrijwilligers gingen letterlijk langs de deuren om te praten en flyers te verspreiden. We hebben ook gecommuniceerd via huis-aan-huisbladen en social media. En we hebben de mensen van de Gouden Dans benaderd voor de artistieke invulling van het project.’

Leergeld

‘Natuurlijk gingen er ook dingen mis,’ stelt Nederhoff. ‘Zo kozen we in eerste instantie voor deelnemers uit Houten Centrum want daar is de eenzaamheid groot en hebben veel mensen een kleine beurs. Zo ontstond helaas het beeld dat het project voor ‘zielige mensen’ was. Dat heeft voor ruis gezorgd. Ook was voor de deelnemers lang onduidelijk hoe de kunstdisciplines zouden samenkomen. Pas op het einde werd de rol van beeldende kunst en fotografie duidelijk. Voortaan leggen we eerst het concept uit via nieuwsbrieven.’

Corona

Waar corona aanvankelijk roet in het eten gooide, werd het uiteindelijk een kracht. ‘We hebben het programma wel zes keer aangepast,’ vertelt Nederhoff. ‘Twee weken voor de voorstelling mocht er steeds minder en moesten we het concept omgooien. We kozen voor een livestream, dat was toen nog nieuw. Daardoor konden duizenden mensen onze voorstelling zien, veel meer dan we ooit gedacht hadden. Door alle veranderingen hadden mensen veel contact met elkaar. Dat zorgde voor sociale cohesie. Er zijn vriendschappen ontstaan en deelnemers hebben hun talenten ontdekt, ook dankzij de inzet van professionele kunstenaars. Dat was waardevol. Het zijn ook precies de zaken die de jury benoemde.’

Vervolg

‘De prijs van 20.000 euro is bedoeld om kunst- en cultuurprojecten voor ouderen te verduurzamen en te bevorderen,’ vertelt Dijkman. ‘We gaan mooie nieuwe cursussen ontwikkelen, gericht op kwetsbare ouderen. Dat is nog in ontwikkeling.’

Winst

‘Het winnen van de BNG Bank Lang Leve Kunstprijs is een opsteker na zo’n lastige tijd. Het bracht ons erkenning en het geeft een boost aan ons enthousiasme,’ zegt Nederhoff.

‘We kunnen nu gaan oogsten,’ vertelt Dijkman. ‘We gaan ervaringen van deelnemers en docenten verzamelen en delen met zorgprofessionals, cultuurmakelaars en gemeenten. Zo kunnen we een vuurtje aanwakkeren om cultuurparticipatie voor ouderen verder te ontwikkelen. Het is fijn om deze prijs zo in te kunnen zetten.’

Tips

Tips van Nederhoff en Dijkman voor andere gemeenten en culturele uitvoerders.

• Werk alleen met professionele kunstenaars. Hun artistieke blik maakt het verschil en zet mensen in hun kracht.
• Zoek binnen de gemeente contact met partnerinstellingen, over de sectoren heen. Wees daarbij flexibel en ga in gesprek over kansen, zonder vaste ideeën. Samenwerken vereist ondernemerschap en inzet.
• Gelijkwaardigheid is van belang. Alle partners moeten dat zo voelen en elkaars kwaliteiten zien.

Bekijk de slotmanifestatie van Age Friendly Cultural Cities.

Wil je meer weten over de aanpak van Onvergetelijk Houten of heb je een vraag of idee over kunst en ouderen? Aarzel niet om te mailen met ingridsmit@lkca.nl of met angelavandijk@lkca.nl van LKCA. Zij hebben veel informatie en denken graag met je mee.